พื้นที่เรียนรู้คืออะไร
พื้นที่เรียนรู้ (Learning Space) คือ พื้นที่ที่สามารถสร้างการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม มุ่งขับเคลื่อนการเรียนรู้โดยให้ความสําคัญของเด็กเป็นศูนย์กลาง กระบวนการเรียนรู้ที่เน้นการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ ลงมือทํา ปฏิบัติการเป็นหลักและอาศัยเครื่องมือ สื่อการเรียนรู้ที่หลากหลาย เพื่อให้เหมาะสมกับผู้เรียนรู้แต่ละกลุ่ม แต่ละวัย มีผู้อํานวยการเรียนรู้ (facilitator) ไม่ใช่แค่ผู้สอน (teacher) พื้นที่เรียนรู้อาจเป็นสถานศึกษา หรือแหล่งเรียนรู้ในชุมชนก็ได้
ในปัจจุบัน พื้นที่เรียนรู้สำหรับเด็กและเยาวชนทำหน้าที่เป็นตัวกลางระหว่างโรงเรียน บ้าน และชุมชน เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่น นอกโรงเรียนและนอกเวลาเรียน เพื่อเกื้อให้เด็กและเยาวชนมีพัฒนาการตามช่วงวัย ดังนี้
- ปฐมวัย (อายุ 3-5 ปี) เน้นพัฒนาสมองส่วนหน้าเพื่อให้เกิดกระบวนการทางความคิด (EF - Executive Function) ช่วยให้คิด ทำ เรียนรู้ แก้ไขปัญหา อยู่กับคนอื่นได้ และมีความสุขเป็น ประกอบไปด้วย 3 ทักษะ คือ
- ทักษะพื้นฐาน มีหน้าที่ช่วยจำเพื่อใช้งาน คิดไตร่ตรอง และมีความยืดหยุ่นทางความคิด
- ทักษะกำกับตัวเอง มีหน้าที่ช่วยควบคุมอารมณ์ มีความตั้งใจจดจ่อ และสามารถติดตามประเมินตนเองได้
- ทักษะปฏิบัติ มีหน้าที่ช่วยริเริ่มลงมือทำ ช่วยวางแผน จัดลำดับความสำคัญและระบบการทำงาน ช่วยให้มุ่งมั่นทำตามเป้าหมายได้
- วัยเรียน (อายุ 6-17 ปี) เน้นทำกิจกรรมทางกาย (Physical Activity) เพื่อสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี สร้างฮอร์โมนการเจริญเติบโต (Growth Hormones) ลดความเนือยนิ่งพฤติกรรมติดจอ และป้องกันโรคไม่ติดต่อ กระตุ้นให้เกิดการเคลื่อนไหวร่างกายพัฒนากล้ามเนื้อแบบแอโรบิค ทั้งแบบสร้างความแข็งแรง แบบสร้างความอ่อนตัว และแบบสร้างความสมดุลการทรงตัว ซึ่งสามารถแบ่งเป็น 3 ระดับ
- กิจกรรมระดับเบา (Light Intensity) คือ การเคลื่อนไหวที่ออกแรงน้อยและทำให้รู้สึกเหนื่อยน้อย เป็นการเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น การยืน การเดินระยะสั้น
- กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง (Moderate Intensity) คือ กิจกรรมที่ทำให้รู้สึกเหนื่อยปานกลาง ยังสามารถพูดเป็นประโยคได้ มีเหงื่อซึมๆ หากวัดอัตราการเต้นของหัวใจจะมีระดับชีพจรระหว่าง 120-150 ครั้งต่อนาที เช่น การเดินเร็ว การปั่นจักรยาน การทำงานบ้าน
- กิจกรรมทางกายระดับหนัก (Vigorous Intensity) การเคลื่อนไหวที่ออกแรงมาก ใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ และทำให้รู้สึกเหนื่อยมาก โดยไม่สามารถพูดเป็นประโยคได้ รู้สึกเหนื่อยหอบ วัดอัตราการเต้นของหัวใจได้ 150 ครั้งต่อนาทีขึ้นไป เช่น การวิ่ง การเดินขึ้นบันได การออกกำลังกาย การเล่นกีฬา
- วัยรุ่น (อายุ 17-25 ปี) พัฒนาทักษะของศตวรรษที่ 21 เพื่อจะเรียนรู้สิ่งต่างๆ ในโลกยุคใหม่และนําไปสู่การคิดค้นสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ หรือที่เรียกกันว่า 4Cs ซึ่งประกอบไปด้วย
- Critical Thinking (การคิดวิเคราะห์) สามารถคิดวิเคราะห์ตามหลักเหตุผล และหาวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างเป็นระบบ
- Communication (การสื่อสาร) มีทักษะด้านการฟังและการอธิบาย มีส่วนร่วมในการพูดคุยและแสดงความคิดเห็น ตลอดจนสามารถใช้สื่อดิจิทัลได้
- Collaboration (การทำงานร่วมกัน) สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นที่แตกต่างจากตัวเอง เพื่อให้งานประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งไว้
- Creativity (การสร้างสรรค์) มีความสามารถคิดสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ กับวิธีการใหม่ๆ และต่อยอดไปเป็นนวัตกรรมใหม่ๆ ได้