ทำไมเราต้องศึกษาเรื่อง Mega Trend และ Trend?
เพราะการสร้างกลยุทธ์ที่ดีนั้นจำเป็นต้องคำนึงถึงทั้งปัจจัยภายในที่เราควบคุมได้ และปัจจัยภายนอกที่เราควบคุมไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกำหนดเป้าหมายของงานที่จะให้เกิดขึ้นในอนาคตข้างหน้า เราจึงต้องคำนึงถึงปัจจัยภายนอกที่จะเกิดขึ้นในอนาคตด้วย นั่นก็คือ เมกะเทรนด์ และ เทรนด์ และการที่จะคาดเดาอนาคตได้ตรงตามจุดมุ่งหมายจะต้องเข้าใจภาพกว้างและผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในวงการที่เกี่ยวข้องกับงานของเราเป็นอันดับแรก
Mega Trend และ Trend แตกต่างกันอย่างไร?
เมกะเทรนด์ คือ สิ่งที่จะมาเปลี่ยนพฤติกรรมและทัศนคติของคนโดยสิ้นเชิง ซึ่งอาจจะใช้เวลามากกว่า 10 ปี ครอบคลุมหลายอุตสาหกรรม หลายทวีป และส่งผลกระทบหลายด้านทั้งเศรษฐกิจ สังคม การเมือง วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อมและความเป็นอยู่ ทั้งในระดับปัจเจกบุคคลและสังคม เช่น ช่องว่างของความมั่งคั่ง (wealth gap) คนรวยที่สุด 10% ถือครองทรัพย์สินมากถึง 52% ของคนทั้งโลก และในประเทศไทย คนรวยที่สุด 10% ถือครองทรัพย์สินมากถึง 77% ของคนทั้งประเทศ
เทรนด์ คือ แนวโน้มหรือทิศทางของการพัฒนาหรือการเปลี่ยนแปลงในระยะเวลาหนึ่ง สามารถวัดผลและสังเกตเห็นได้ ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับนโยบาย การดำเนินธุรกิจ และมุมมองของคน ซึ่งอาจจะครอบคลุมเฉพาะในระดับประเทศ หรืออุตสาหกรรมใดๆ เช่น ทักษะการอ่านของนักเรียนไทยลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2012-2018 จากการประเมิน PISA
เราจะใช้ประโยชน์จาก Mega Trend และ Trend ได้อย่างไร?
เมื่อเราพิจารณาเมกะเทรนด์และเทรนด์ที่เกี่ยวข้องกับงานของเราแล้ว ให้คำนึงไว้ว่ามันคือปัจจัยภายนอกที่ควบคุมไม่ได้ ซึ่งจะส่งผลกับงานของเราใน 2 เรื่อง คือ สร้างโอกาสใหม่ๆ (oppotunity) และให้เราระมัดระวังถึงความเสี่ยง (threat) ที่จะเกิดขึ้น ตัวอย่างของโอกาส เช่น ความสนใจใหม่ๆ ของกลุ่มเป้าหมาย กลุ่มเป้าหมายใหม่ๆ ที่ไม่เคยนึกถึงมาก่อน ช่องทางใหม่ในการสื่อสาร หรือวิธีการใหม่ๆ ในการทำงานที่มีประสิทธิภาพและประหยัดกว่าเดิม และตัวอย่างของความเสี่ยง เช่น ข้อจำกัดทางการเงินของกลุ่มเป้าหมาย จำนวนกลุ่มเป้าหมายที่ลดลง แนวทางการให้ทุนที่เฉพาะเจาะจง คู่แข่งในการนำเสนองานที่ใกล้เคียงกัน สินค้าและบริการที่มาทดแทนงานของเราได้ เทคโนโลยีที่ทำให้ใช้ต้นทุนที่น้อยลงและลดเวลาในการเรียนรู้ ทำให้มีคนเข้ามาในสายงานนี้มากขึ้นและเร็วขึ้น เป็นต้น วิธีนี้จะช่วยให้เราพิจารณากลยุทธ์ที่จะสร้างขึ้นได้อย่างรอบด้าน มองเห็นโอกาสความเป็นไปได้ในตลาด และความเสี่ยง ก่อนลงมือทำจริง เพราะปลายทางของทุกสินค้าและบริการคือ ลูกค้าผู้ใช้งานที่จะเป็นผู้ตัดสินใจเลือกสิ่งที่ต้องการให้กับตัวเอง
เราจะหา Mega Trend และ Trend ได้อย่างไร?
- แหล่งข้อมูลจากเว็บไซต์ของสถาบันระดับนานาชาติหรือระดับชาติที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนั้น เช่น
- แนวโน้มธุรกิจในประเทศไทย โดย ธนาคารแห่งประเทศไทย
- ประเด็นวิจัย โดย สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
- Education 2030 โดย UNESCO
- Future of Education and Skills 2030 โดย OECD
- หนังสือหรือข้อมูลสรุปแนวโน้มประจำปีจากสถาบันที่ทำเรื่องแนวโน้มเป็นประจำทุกปี เช่น
- Top 10 Global Consumer Trends 2023 โดย Euromonitor
- McKinsey Technology Trends Outlook 2022 โดย McKinsey
- Megatrends 2022 โดย PwC
- เจาะเทรนด์โลก 2023 โดย TCDC
- ควรพิจารณาข้อมูลที่น่าเชื่อถือ มีสถิติตัวเลขที่วัดได้ มีแหล่งที่มาอ้างอิง
- ควรเปรียบเทียบข้อมูลในเรื่องเดียวกันมากกว่า 1 แหล่งข้อมูล เพื่อสอบทานความสอดคล้องกันและได้ข้อมูลที่ครบถ้วน
- ไม่ควรใช้ข้อมูลจาก เว็บไซต์/บทความ/หนังสือ ที่เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนเพียงคนเดียว และไม่มีแหล่งที่มาของข้อมูล
ประเด็นที่น่าสนใจของแนวโน้มที่เกี่ยวข้องกับ Learning Space
- รูปแบบการเรียนรู้ (Learning style) https://vark-learn.com/
- พื้นที่การเรียนรู้ (Learning space) https://www.educause.edu/research-and-publications/books/educating-net-generation/learning-spaces
- เมืองแห่งการเรียนรู้ (Learning city) https://uil.unesco.org/lifelong-learning/learning-cities
- ช่องว่างระหว่างช่วงวัย (Generation gap) https://www.schoolofchangemakers.com/knowledge/28507/
- แนวโน้มประขากร (Population trend) https://www.chula.ac.th/highlight/79067/
- โลกแห่งความไม่แน่นอน (VUCA world) https://hbr.org/2014/01/what-vuca-really-means-for-you
- การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 (21st Century Learning) https://www.battelleforkids.org/networks/p21/frameworks-resources
- ข้อมูลความเหลี่ยมล้ำของการศึกษาไทย https://research.eef.or.th/interactive/
- แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2560-2579 http://www.onec.go.th/index.php/book/BookView/1540
- แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 https://www.nesdc.go.th/ewt_news.php?nid=13651
- กฎหมายการศึกษา http://www.onec.go.th/th.php/book/BookGroup/1
อ้างอิง
European Foresight Platform. (n.d.). Megatrend / Trend / Driver / Issue. http://foresight-platform.eu/community/forlearn/how-to-do-foresight/methods/analysis/megatrend-trend-driver-issue/
Haberman, Michael. (February 5, 2016). Future Friday: Can you tell the difference between Fads, Micro Trends, Macro Trends and Megatrends?. SHRM. https://blog.shrm.org/blog/future-friday-can-you-tell-the-difference-between-fads-micro-trends-macro-t
Queensland Government. (December 8, 2022). Trend analysis for business improvement. https://www.business.qld.gov.au/running-business/growing-business/trend-analysis
Stucki, Max. (n.d.). Trends, Change Drivers and Megatrends: Understanding the Big Picture and Path-Dependencies. Futures Platform. https://www.futuresplatform.com/blog/megatrends-trends-and-change-drivers-the-larger-picture-and-path-dependencies